28-03-2021
Afgelopen nacht de klok weer een uur vooruit gezet. We zetten de “gewone” wintertijd voor zeven maanden om naar zomertijd. Een uur dat ingaat tegen ons natuurlijke dag en nacht ritme. Hierdoor is ons bioritme van slag.
Zomertijd: Omdat het later donker wordt raakt die interne klok van slag. We hebben tijd nodig om daaraan te wennen. Daardoor voelen veel mensen zich de eerste dagen brak en somber.
Iets vergelijkbaars doen we vaker in het weekend. Als men in het weekend later naar bed gaat en langer uitslaapt, betekent dit vaak ook dat men pas later op de dag naar buiten gaat. Dit heeft consequenties voor de melatonine-productie, het slaaphormoon.
De effecten zijn vergelijkbaar met een jetlag. We raken uit ons ritme. Sommigen klagen over vermoeidheid en verlies van concentratie. Anderen komen moeilijk in slaap en worden ’s morgens niet vanzelf wakker.
Zeitgebers regelen onze biologische klok. Dit zijn externe factoren.
De bekendste Zeitgeber is zonlicht. Als de zon opkomt gaat het lichaam meer cortisol produceren en worden we wakker. Wordt het ’s avonds donker dan gaat de melatonineproductie omhoog en worden we slaperig.
De melatonineconcentratie neemt namelijk sneller toe indien men voldoende zonlicht heeft ‘ontvangen’ gedurende de dag. Daarnaast is ook het eerste moment van de dag waarop men aan een lichtintensiteit van 100 lux of meer wordt blootgesteld een goede voorspeller van de melatonine-productie. Indien men pas laat op de dag (of helemaal niet) aan fel daglicht wordt blootgesteld, dan komt de melatonineproductie veel trager op gang en heeft dit invloed op de slaapkwaliteit.
Het hebben van een verlaat bioritme, bijvoorbeeld tijdens het weekend, kan tegengegaan worden door overdag meer tijd buiten door te brengen.
Sociale jetlag
Het grote voordeel van de zomertijd zijn de lange avonden. Je kan ’s avonds nog lang met licht naar buiten. En daar maken we dankbaar gebruik van: ‘s avonds buiten sporten, BBQ-en, een terrasje (wanneer het weer kan). Echter kent deze gezelligheid een keerzijde. Volgens een onderzoekster Martha Merrow lijdt 80% van de Nederlanders aan een voortdurende sociale jetlag. En dat komt doordat we ons laten leven door de sociale klok. Consequent gaan we voorbij aan onze eigen biologische klok. Voortdurend raakt de regelmaat van ons unieke circadiaanse bioritme ontregeld. De gevolgen daarvan zijn stress, depressie, overgewicht en hartaanvallen.
Help je biologische klok
Nog een paar om je biologische klok te helpen:
- Luister liever naar je biologische klok dan naar je wekker.
- Pak het ochtendlicht buiten of achter het glas. Het geeft energie.
- Hou je van sporten, doe dat dan ’s morgens vroeg
- Dim ’s avonds het licht wat meer
- Zet ‘s avonds alle schermen op de nachtstand of zet ze uit.
